PLAN ADAPTACYJNY NIEPUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA JĘZYKOWEGO „MARGARET”
Wstęp
Adaptacja jest procesem przystosowania się jednostki do funkcjonowania
w zmienionym środowisku społecznym. Spośród wielu procesów adaptacyjnych, przez jakie przechodzi człowiek, niezwykle istotnym jest proces przystosowania się dziecka do przedszkola. Pierwsze dni w przedszkolu są bardzo ważnym i jednocześnie trudnym okresem dla wielu osób: dla dzieci, które po raz pierwszy pozostają bez rodziców/opiekunów; dla rodziców/opiekunów, bo oddają swoje pociechy w obce ręce; dla wychowawców, ponieważ muszą poznać i wspierać jak najlepiej liczne grono maluchów. Jeżeli początkowy okres pobytu dziecka w przedszkolu wiąże się z przyjemnymi uczuciami i przeżyciami, wówczas jest ono pozytywnie nastawione na odbiór świata i ludzi. Co więc zrobić, aby w tych pierwszych dniach wszystkim było łatwiej? Odpowiedzią na to pytanie jest dobrze przygotowana i przemyślana adaptacja, będąca procesem długotrwałym, który powinien być rozłożony w czasie i realizowany przez wiele osób równocześnie.
Program adaptacyjny ma na celu ułatwienie dzieciom przekroczenia progu przedszkola, a rodzicom/opiekunom zmniejszenie ich obaw i stresu. Nauczycielom program ten pozwala lepiej i dokładniej poznać dziecko, nawiązać współpracę z rodzicami/ opiekunami dziecka. Nauczyciel obserwuje dziecko, jego umiejętności, posiadane wiadomości i sposoby zachowania się w różnych sytuacjach i warunkach. Tworzy się więc wokół dziecka klimat pełen życzliwości, cierpliwości i akceptacji, ponieważ tylko takie podejście leży u podstaw właściwiej i sukcesywnej organizacji procesu adaptacyjnego.
Dzieci przychodzące do przedszkola znacznie różnią się od siebie poziomem zdolności przystosowawczych. Część dzieci adaptuje się szybko i łatwo, ale są też tacy, którzy mają z tym większe trudności. W pierwszych dniach rodzice/opiekunowie patrzą
z przerażeniem na płacz czy niechęć swojego dziecka. Dzieci na nowe miejsce, sytuacje mogą reagować w różny sposób np.: płaczem, krzykiem, ucieczką, wycofaniem, pozorną akceptacją, zaburzeniem funkcjonowania – moczenie nocne, jąkanie itp.
Pragnąc maksymalnie zmniejszyć trudności adaptacyjne, warto dostatecznie wcześnie przygotować dziecko do tej nowej sytuacji i stopniowo przyzwyczajać je do przebywania
w nowym miejscu pod opieką osób trzecich. Do takich trudnych sytuacji trzeba przygotować zarówno dzieci, jak i ich rodziców/opiekunów. Przedszkole na kilka miesięcy przed przyjęciem małego przedszkolaka powinno rozpocząć z nimi współpracę. Dzieci spokojnie będą miały okazje poznawać przedszkole, sale, plac zabaw, nauczycieli itp. To pomoże zminimalizować stres rodziców/opiekunów i dzieci. W lepszej adaptacji pomoże również atmosfera zaufania, zrozumienia i akceptacji.
Aby osiągnąć sukces wszyscy musimy tę sytuacje potraktować poważnie
i z rozsądkiem. Dzieciom, rodzicom/opiekunom i nam wszystkim życzymy, by pierwszy krok do samodzielności łączył się z samymi przyjemnymi przeżyciami.
Problemy dziecka wstępującego do przedszkola
– nawiązanie kontaktu z nieznanymi osobami dorosłymi oraz rówieśnikami w krótkim czasie,
– rozstanie z rodzicami/opiekunami,
– poznanie otoczenia przedszkolnego,
– poznanie funkcji pomieszczeń i sposobów korzystania ze znajdujących się w nich urządzeń
i przedmiotów,
– pozyskanie informacji o organizacji dnia w przedszkolu i związanej z tym orientacji czasowej oraz wymagań dotyczących uczestnictwa w życiu grupy,
– zakres posiadanych umiejętności samoobsługowych.
Założenia
Założeniem programu jest wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka zgodnie
z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi. Program adaptacyjny oparty na wiedzy o rozwoju dziecka, określa system wzajemnych oddziaływań pedagogicznych oraz organizacyjnych przedszkola, rodziny w celu stworzenia dzieciom najlepszego startu przedszkolnego.
Cele ogólne
Nadrzędnym celem programu adaptacyjnego jest ułatwienie nowoprzyjętym do przedszkola dzieciom „łagodnego” startu w grupie rówieśniczej oraz bezbolesnego rozstania się z rodzicami/opiekunami, poprzez wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka
w aspekcie społecznym zgodnie z jego możliwościami rozwojowymi, stworzenie dzieciom odpowiednich warunków do szybkiej adaptacji w nowym środowisku społecznym jakim jest przedszkole, nawiązanie współpracy z domem rodzinnym przedszkolaków, w celu określenia wspólnych działań odnośnie adaptacji i stworzenia atmosfery wzajemnego zaufania
i akceptacji.
Cele szczegółowe
- Ułatwienie dzieciom przekroczenia progu przedszkola.
- Obniżenie lęku dzieci przed rozstaniem z rodzicami.
- Skrócenie czasu przystosowania do przedszkola.
- Wspomaganie i umożliwienie dziecku poznania nowego otoczenia w poczuciu bezpieczeństwa.
- Ograniczenie w środowisku przedszkolnym liczby bodźców utrudniających wychowankowi adaptację.
- Kształtowanie orientacji czasowej w rozkładzie dnia w przedszkolu.
- Zapoznanie rodziców z wymaganiami przedszkola kilka miesięcy przed rozpoczęciem roku szkolnego.
- Ukierunkowanie rodziców na pracę z dzieckiem jako przyszłym przedszkolakiem.
- Tworzenie wokół dziecka atmosfery życzliwości, zaufania, zrozumienia i akceptacji dla jego zachowań.
- Współdziałanie nauczycieli i rodziców, ujednolicenie oddziaływań wychowawczych.
- Stopniowe przyswajanie wiedzy o przeznaczeniu i sposobie korzystania z różnych pomieszczeń i urządzeń w nich zawartych.
- Motywowanie dzieci do podejmowanie działań i zachowań sprzyjających
w integrowaniu się z przedszkolem. - Kształtowanie poczucia przynależności do grupy przedszkolnej i społeczności przedszkolnej.
- Motywowanie rodziców/opiekunów oraz pracowników przedszkola do zapewnienia optymalnych warunków do łatwej adaptacji.
- Obniżenie lęków rodziców/opiekunów związanego z koniecznością oddania dziecka pod opiekę pracownika przedszkola.
- Integracja rodziców/opiekunów z przedszkolem w calu ułatwienia lepszej współpracy.
- Zapoznanie rodziców/opiekunów z bazą i zasobami przedszkola, jego organizacją pracy.
- Uświadomienie rodzicom/opiekunom potrzeb emocjonalnych dziecka.
- Integracja rodziców/opiekunów między sobą.
- Wzmacnianie dorosłego w roli rodzica.
- Nawiązanie współpracy ze środowiskiem rodzinnym dziecka.
Zadania
- Nawiązanie współpracy przez przedszkole/wychowawcę z rodziną, w celu włączenia jej w przygotowanie dziecka do nowej roli i środowiska przedszkolnego.
- Zorganizowanie specjalnych zajęć spotkań dla rodziców/opiekunów i dzieci na terenie przedszkola.
- Przygotowanie rodziców do udzielania dziecku wsparcia psychicznego i pomocy
w procesie przystosowania.
Formy realizacji programu adaptacyjnego
- Zapoznanie się nauczyciela z kartami przyjęcia dziecka do przedszkola.
- Informowanie rodziców/opiekunów o spotkaniach adaptacyjnych (zaproszenia, informacja e-mailowa, telefoniczna).
- Spotkania adaptacyjne dla dzieci i rodziców/opiekunów.
- Organizowanie dni otwartych placówki.
- Spotkania indywidualne według potrzeb rodziców/opiekunów i nauczycieli.
- Integracja rodziców/opiekunów poprzez:
– zebrania grupowe
– zabawy, zajęcia, uroczystości, wycieczki itp.
- Zapoznanie dzieci z pomieszczeniami przedszkola, ogrodem i najbliższym otoczeniem.
- Wspólne urządzanie sali przedszkolnej.
- Wspólne ustalenie zasad i norm zachowania, które są przestrzegane w przedszkolu.
- Organizowanie w przedszkolu urodzin lub imienin dziecka.
- Umożliwienie dziecku przebywania w przedszkolu z rodzicami w pierwszych dniach pobytu.
- Prowadzenie strony internetowej przedszkola.
Przewidywane efekty wdrożenia programu
- Spokojne rozstania dzieci z rodzicami/opiekunami i rozumienie, że pobyt
w przedszkolu jest czasowy i kończy się powrotem do domu z rodzicami/opiekunami. - Zaufanie dziecka względem nauczyciela i innych pracowników przedszkola.
- Dobra znajomość dzieci i ich rodziców/opiekunów.
- Precyzyjne określenie oczekiwań rodziców/opiekunów względem nauczyciela
i przedszkola oraz odwrotnie.
- Znajomość organizacji pracy przedszkola przez rodziców/opiekunów oraz przebiegu dnia w przedszkola przez dzieci.
- Pozytywny, emocjonalny stosunek dzieci i rodziców/opiekunów wobec przedszkola.
- Akceptacja i uczestnictwo w życiu zespołowym.
- Swobodne nawiązywanie przez dzieci kontaktów słownych z rówieśnikami i dorosłymi.
- Zaangażowanie i zadowolenie dzieci z kontaktów z rówieśnikami, nauczycielami, pozostałymi współpracownikami i innymi.
- Interesowanie się przez dzieci wydarzeniami w grupie i przedszkolu.
- Aktywność fizyczna i emocjonalna dzieci.
- Pewność i zadowolenia rodziców z faktu, iż dzieci w przedszkolu czują się bezpiecznie i dobrze.
- Aktywny i chętny udział dzieci w uroczystościach i imprezach przedszkolnych.
- Integracja rodziców/opiekunów między sobą.
Rady dla rodziców/opiekunów przygotowujących swoje dzieci do przedszkola:
1. Nie należy dziecka straszyć przedszkolem.
2. Należy wyjaśnić dziecku dlaczego będzie musiało chodzić do przedszkola.
3. Należy w domu dużo rozmawiać o przedszkolu, opowiadać o tym, co będzie tam dziecko robiło.
4. Ważne jest przedstawienie pozytywnego, lecz w żadnym wypadku niewyidealizowanego obrazu przedszkola.
5. Ważne jest dokonywanie wspólnego zakupu wyprawki do przedszkola, pakowanie
i oglądanie jej razem z nim.
6. Jeżeli dziecko do tej pory nie rozstawało się z rodzicami/opiekunami, powinno być na kilka godzin pozostawione u dziadków lub znajomych, bowiem w przeciwnym razie przedszkole będzie kojarzyło się mu z pierwszym rozstaniem.
7. Możliwie często należy pozwalać dziecku na samodzielność, nie wyręczać go
w samoobsłudze.
8. Należy postarać się, aby miało ono jak najwięcej kontaktów z rówieśnikami.
9. Należy stopniowo dopasowywać rytm dnia dziecka w domu do tego, jaki panuje
w przedszkolu.
10. Warto do minimum zredukować inne stresy, niezwiązane z przedszkolem, aby na czas pierwszych tygodni w przedszkolu wyłączyć większe wrażenia czy życiowe zmiany
(np.: przeprowadzki, narodziny rodzeństwa, nieobecność rodziców) – w takich przypadkach należy podwójnie zadbać o zaspokojenie potrzeb dziecka, szczególnie tych emocjonalnych.
Rady dla rodziców/opiekunów dzieci przekraczających próg przedszkola:
1. Nie obiecuj nagrody za to, że dziecko pójdzie do przedszkola.
2. Ciesz się wspólnie z dzieckiem, że idzie do przedszkola.
3. Pozwól dziecku zabrać ulubiona zabawkę.
4. Pomóż dziecku rozebrać się i zwróć uwagę gdzie zostawicie rzeczy.
5. Pożegnaj się krótko, nie przedłużaj pożegnania.
6. Nie zabieraj dziecka do domu, gdy płacze i protestuje przy rozstaniu; jeśli ulegniesz będzie coraz trudniej.
7. Jeżeli rozstania z mamą są trudne, przez pierwsze dni powinien przyprowadzać dziecko tata lub dziadkowie.
8. Zawsze witaj dziecko z uśmiechem.
9. Kontroluj, co mówisz przy dziecku na temat sytuacji dotyczącej pobytu w przedszkolu.
10. Nie wywołuj dodatkowego stresu, pytając zaraz po wyjściu z przedszkola o pobyt
w przedszkolu – dziecko samo zacznie opowiadać w dogodnym dla niego momencie.